Crwydrwch y parc yn Ninefwr

Defaid yn pori gyda Castell Dinefwr yn y cefndir, Dinefwr, Sir Gaerfyrddin | © NTI/Paul Harris

Mae’r parc yn Ninefwr yn doreth o hanes Cymreig ac yn gorchuddio ystâd 800 erw ar gyrion hen dref amaethyddol Llandeilo. Ymwelwch â Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig (SoDdGA) a’r parc cyntaf yng Nghymru i gael ei enwi’n Warchodfa Natur Genedlaethol (GNG). Yn Ninefwr, fe welwch ficrocosm o dreftadaeth a natur Cymru ar un safle. 

Dewch i archwilio Ystad Dinefwr

Mae parcdir Dinefwr yn gyforiog o hanes Cymru. Mae’n 850 acer o faint ac fe’i lleolir ar gyrion tref ffermio hardd Llandeilo. Dewch am dro i’r Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig (SoDdGA) hwn, a’r parcdir cyntaf trwy Gymru i’w ddynodi’n Warchodfa Natur Genedlaethol. Yn Ninefwr, gallwch brofi microcosm o dreftadaeth a byd natur Cymru.

Cynefinoedd hollbwysig

Ceir ystod eang ac amrywiol o gynefinoedd yn Ninefwr, ac maen nhw’n denu rhywogaethau pwysig. Mae gwahanol fathau o adar preswyl a mudol yn bridio ar yr Ystad neu’n gorffwyso yma ar eu taith. Yn ddiweddar, daethpwyd o hyd i chwilod prin.

'Cymerwch lond llaw o bridd o Ddinefwr a’i wasgu rhwng eich cledrau. Y sudd sy’n llifo o’ch dwylo yw hanfod Cymru.'

- Wynford Vaughan Thomas, darlledwr, newyddiadurwr ac awdur

Bywyd gwyllt Dinefwr

Mae hwn yn baradwys i fyd natur. Yn ogystal â phoblogaethau mawr o rai o adar brodorol a mudol mwyaf diddorol Prydain, mae’r ystâd yn gartref i lawer o’n mamaliaid mwyaf cyfrinachol, y mae llawer o bobl yn treulio oes heb eu gweld; dyfrgwn, ffwlbartiaid, llygod y gwair a hyddod brith.

Parc ceirw canoloesol yn Ninefwr

Mae’r ystâd yn gartref i barc ceirw canoloesol 100 erw o faint. Mae’r haid o dros gant o Hyddod Brith i’w clywed yn beichio a bloeddio o bob rhan o’r ystâd, yn enwedig ar drothwy’r cyfnod rhidio ym mis Hydref.

Fe welwch y Corvidae (teulu’r Fran) yn helpu gyda’r broses dwtio – maen nhw i’w gweld yn pigo ar groen sidanaidd y bwystfilod tra’n eistedd ar eu cyrn enfawr wrth i’r cyfnod rhidio agosáu.

A view inside the ancient woodland at Dinefwr in late autumn, when the trees have lost their leaves. The woodland floor is covered with grass and foliage turned brown with the season. — The ancient woodland at Dinefwr, Carmarthenshire | © National Trust Images/James Dobson

Y coed hynaf yng ngwledydd Prydain yn Ninefwr

Mae coetir hynafol Dinefwr yn gartref i rai o’r coed hynaf yng ngwledydd Prydain. Mae gennym dros 300 o goed derw, y mae rhai’n dros 400 oed, sy’n eu gwneud nhw’n hynafiaid go iawn. Maen nhw’n darparu ecosystemau hanfodol i amrywiaeth o rywogaethau. Hyd yn oed pan fo’r coed yn marw neu’n cwympo, dydyn ni ddim yn eu symud ymaith. Maen nhw’n aros yn eu hunfan i greu cynefin i blanhigion, bywyd gwyllt a ffyngau.

Plannu newydd

Yn ogystal â gofalu am y coed aeddfed, rydym yn plannu rhai newydd hefyd fel bod gennym goed ar wahanol gamau bob amser. Bydd mwy yn cael eu plannu yn y Parc Gwartheg Mewnol ac Allanol i ail-greu dyluniad y 18fed ganrif.

Yn y pendraw, caiff y planhigfeydd hyn eu rheoli fel y parc ceirw, fel porfeydd coediog. Drwy wneud hyn, rydym yn gobeithio y bydd Dinefwr bob amser yn enwog am ei hynaf-goed.