Offer newydd yn helpu dringwyr i warchod rhywogaethau planhigion prin yng Nghwm Idwal

Mae Partneriaeth Cwm Idwal sy’n cynnwys Cyfoeth Naturiol Cymru, yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol ac Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri, wedi bod yn gweithio gyda Chyngor Mynydda Prydain (BMC) i uwchraddio offer synhwyro tymheredd ar glogwyni uchel Cwm Idwal i helpu i atal difrod damweiniol i blanhigion prin wrth ddringo yn y gaeaf.

Wrth i’r tymheredd ostwng a’r eira ddechrau pentyrru ar fynyddoedd Eryri, mae llawer o fynyddwyr yn ysu i gael dringo iâ unwaith eto.

Fodd bynnag, er gwaethaf yr eira, yn aml nid yw’r tir oddi tanodd wedi rhewi - a gall defnyddio bwyelli iâ a heyrn dringo ar laswellt sydd heb rewi achosi niwed difrifol i rywogaethau planhigion prin sy’n tyfu yno.

Dywedodd Rhys Wheldon-Roberts, Swyddog Partneriaeth Cwm Idwal, sy’n cynrychioli’r tri sefydliad: “Mae’r prosiect hwn wedi bod yn llwyddiannus iawn dros y blynyddoedd, ac rwy’n falch iawn y bydd yr uwchraddiadau hyn yn golygu y bydd y prosiect yn parhau am flynyddoedd i ddod.

“Mae Cwm Idwal yn gartref i rai o’r rhywogaethau planhigion mwyaf prin yng Nghymru, yn cynnwys rhywogaethau Arctig-Alpaidd megis Lili’r Wyddfa a’r Tormaen cyferbynddail ond mae hyn yn denu miloedd o ymwelwyr sy’n mwynhau gweithgareddau hamdden yn yr ardal. Mae’r prosiect hwn yn enghraifft wych o sut all cadwraeth a hamdden awyr agored gydweithio i ofalu am ein hamgylchedd a’i fwynhau.”

Mae’r synwyryddion sydd wedi’u gosod yn uchel i fyny yn y cwm yn cofnodi tymheredd yr aer a’r tir ar amrywiol ddyfnderoedd ac mae’r wybodaeth hon yn cael ei throsglwyddo i lawr i Ganolfan Wybodaeth Cwm Idwal. Yna gellir rhannu’r wybodaeth hon â dringwyr gan ganiatáu iddynt wneud penderfyniadau gwybodus wrth ystyried a yw cyflwr y tywydd yn addas cyn iddynt gychwyn ar eu taith.

Dywedodd Tom Carrick, Swyddog Mynediad a Chadwraeth BMC: “Mae cael diweddaru’r prosiect ar y cyd hwn yn gyffrous iawn, gobeithio y bydd y data newydd yn llawer mwy dibynadwy ac y gellir ei ddefnyddio i helpu i warchod planhigion alpaidd uchel yng Nghwm Idwal. Er eich bod yn cael eich temtio i fynd allan i ddringo pryd bynnag mae yna eira ar y tir, dylai’r data hwn fod yn rhywbeth sy’n cael ei wirio bob dydd cyn mynd allan i ddringo yn y gaeaf, yn union fel edrych ar ragolygon y tywydd.”

Mae’r prosiect a gafodd ei sefydlu yn 2014, wedi bod yn boblogaidd iawn ymhlith dringwyr gaeaf sy’n ymweld â Chwm Idwal, ond ar ôl bron i 10 mlynedd roedd angen diweddaru’r offer. Bydd yr offer newydd hefyd yn caniatáu i ddata tymheredd hanesyddol gael ei arddangos.

Dywedodd Alison Roberts, Cynghorydd Arbenigol ar gyfer Hamdden Cyfrifol, Cyfoeth Naturiol Cymru: “Mae’r rhan fwyaf o bobl sy’n dringo yn y gaeaf yn ymwybodol o’r angen i leihau effaith eu gweithgaredd ar gynefinoedd sensitif a bregus. Bydd y data amser real sy’n cael ei gasglu yn ein helpu i gyfathrebu negeseuon am fynediad cyfrifol yn fwy effeithiol i rai sy’n defnyddio’r safleoedd ac yn helpu i amddiffyn y llystyfiant prin yn genedlaethol a bregus sydd i’w canfod yn Ogwen.”

Mae’r data tymheredd ar gael ar wefan BMC ac ar y sgrin gyffwrdd yng Nghanolfan Wybodaeth Cwm Idwal. Mae gwybodaeth bellach am ddringo cyfrifol yn y gaeaf ar gael trwy ddarllen y canllaw North Wales White Guide sydd ar gael yma.