Mainc arbennig yn nodi hanes cysylltiad a newid yng Nghwm Idwal, Eryri

Mae newid hinsawdd yn cael effaith ar Warchodfa Natur Genedlaethol Cwm Idwal yng ngogledd Eryri mewn sawl ffordd. Mae glaw trwm yn achosi erydiad, ac mae tywydd anrhagweladwy, gwres eithafol a sychder yn cynyddu'r pwysau ar rywogaethau planhigion sydd eisoes yn brin. Ond mae’r dirwedd, sy’n derbyn gofal gan Ymddiriedolaeth Genedlaethol Cymru mewn partneriaeth â Chyfoeth Naturiol Cymru a Pharc Cenedlaethol Eryri, yn cael ei gefnogi gan sawl mesur addasu hinsawdd.

Dywedodd Rhys Wheldon-Roberts, Swyddog Partneriaeth Cwm Idwal, “Mae ein gwaith llwybrau troed yn helpu mynd i’r afael ag erydiad, mae rheoli pori yn helpu cynyddu bioamrywiaeth ac mae system synhwyrydd tymheredd arloesol yn helpu amddiffyn planhigion prin rhag difrod yn y gaeaf. Mae’r mesurau hyn i gyd yn cynyddu gwytnwch Cwm Idwal i effeithiau newid hinsawdd.”

Roedd y parau’n cynnwys y bardd lleol, Ieuan Wyn, sydd canfod ysbrydoliaeth ers tro yn y dirwedd a Lynwen Veerbek, dwy ar bymtheg oed, sydd wedi’i magu yn y cwm. Siaradodd Alun Roberts, prifathro wedi ymddeol, y mae ei deulu wedi byw yn yr ardal ers 350 o flynyddoedd ac a fu unwaith yn berchen Bwthyn Ogwen gerllaw â David Walker, mynyddwr a symudodd i Fethesda yn ystod y cyfyngiadau symud ac sydd bellach yn gweithio yn y dirwedd. Yn ogystal mae Dan Parri, bugail lleol a fu’n sgwrsio â Rachel Bedwin aelod o dîm llwybrau troed yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol, a ddysgodd Gymraeg a symud i’r ardal o Lundain.

Mae’r fainc, sydd wedi’i hysbrydoli gan eu sgyrsiau, yn annog pobl i eistedd a rhannu eu straeon am Gwm Idwal a sut mae’n newid. Wedi’u cerfio ar y panel cefn mae geiriau a delweddau sy’n cyfleu’r dirwedd a pherthynas pobl ag ef, gan gynnwys cwpled gan Ieuan Wyn:

“Hyfryd yw hud Cwm Idwal,
A’i swynion dwfn sy’n ein dal.

Gwyliwch y fideo

Gellir gwylio ffilm fer o’u sgyrsiau yma a bydd hefyd ar gael yng Nghanolfan Cwm Idwal i ymwelwyr ei gweld.