Ymweld â Thŷ Newton yn Ninefwr

Golygfa o dŷ Newton | © National Trust Images/Aled Llywelyn

Yn sefyll yn gadarn yng nghanol ystâd Dinefwr mae adeilad rhestredig Gradd II* Tŷ Newton, cartref i ddisgynyddion yr Arglwydd Rhys, Tywysog pwerus Deheubarth, am dros 300 mlynedd. O dan ofal yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol ers 1990, mae Tŷ Newton bellach yn lle i fwynhau, ymlacio ac adfywio.

Beth sydd i’w weld yn Nhŷ Newton?

Trwy gydol Tŷ Newton, cewch flas ar wahanol gyfnodau yn hanes y tŷ a’r ystâd.

Ar y llawr gwaelod

Edrychwch o gwmpas yr Ystafell Fwyta yn ei holl fawredd, y nenfwd addurniadol a'r casgliad o baentiadau hanesyddol.

Golygfa o'r Ystafell Fwyta yn Nhŷ Newton, Dinefwr yn Sir Gâr, Cymru — Yr Ystafell Fwyta yn Nhŷ Newton, Dinefwr, Sir Gâr | © National Trust Images/Aled Llywelyn

Mae'r Parlwr yn le i ymlacio, i fwynhau golygfeydd dros y Parc Ceirw, gwisgo lan yn y gwisgoedd hanesyddol neu weld pwy fydd yn fuddugol gyda'r gemau bwrdd.

Bydd blodau wedi'i arddangos gan ein gwirfoddolwyr gan ddefnyddio blodau wedi'u tyfu'n lleol.

Ymwelwyr yn chwarae gêm Nhŷ Newton, Dinefwr, Sir Gâr | © NTI/Paul Harris

Yr islawr

Ardal y gweithwyr fyddai'r islawr, ble fyddent wedi mynd ati i gwblhau'r tasgau dyddiol. Mae'r ystafell frwsio, y selar gwrw a'r storfa gwin a ble fyddai'r pethau gwerthfawr wedi'u cadw'n saff.

Celf ac arddangosfeydd ar y llawr cyntaf

Mae llawr cyntaf Tŷ Newton yn ofod ar gyfer arddangosfeydd a chelf sy'n adlewyrchu ar agweddau gwahanol yn hanes yr ystad a bywyd yn Dinefwr.

Mae'r rhaglen gelfyddydol yn dwyn ysbrydoliaeth gan y nawfed Arglwydd Dinefwr, Richard Rhys, aeth ati i sefydlu rhaglen o ddigwyddiadau celfyddydol yn y 1960au; mae ein rhaglen yn dathlu gwaddol yr weledigaeth yma.

Edrych dros yr ardd yn Nhŷ Newton, Dinefwr, Sir Gâr | © NTI/Paul Harris

Ymweld â'r ardd yn Dinefwr

Mae modd ymweld â'r ardd drwy'r drws wrth waelod y grisiau.

Wedi'i chreu'n wreiddiol yn 1856 mae'r ardd wedi'i hadfer i'r cynllun Fictorianaidd. Gyda'r parterre canolog yn batrwm geometreg a phlanhigion tymhorol.

Mae'r tŷ haf yn fan i fwynhau edrych dros yr ardd a'r parc ceirw.

Y caffi a'r siop lyfrau ail law

Byddai ymweliad ddim yn gyflawn heb alw yn y caffi neu bori drwy'r llyfrau yn y siop lyfrau ail law, ceir hyd i'r ddau ar y llawr gwaelod.

Hanes Tŷ Newton, Dinefwr

Wedi’i adeiladu yn 1660 gan Edward Rice, mae’r tŷ’n dwyn enw’r ‘Dref Newydd’ a adeiladwyd ar gyfer cyfaneddwyr o Loegr yn yr oesoedd canol. Adeiladwyd y plasty Jacobeaidd (y datblygodd y tŷ presennol ohono) ar safle sydd wedi’i feddiannu ers dwy fil o flynyddoedd.

Mae’r ochr allanol, fel y gwelwch heddiw, yn dyddio o’r 1850au pan ychwanegwyd ffasâd Gothig ffasiynol.

Mae modd gweld nifer o’r nodweddion gwreiddiol o’r ail ganrif a’r bymtheg yn y tŷ o hyd, gan gynnwys y grisiau crand a’r nenfydau addurnedig.