Darganfyddwch fwy yng Nghastell a Gardd Powis
Dysgwch pryd mae Castell a Gardd Powis ar agor, sut i gyrraedd yno, pethau i’w gweld a’u gwneud a mwy.
Ymweld â’r ardd yng Nghastell Powis
Mae Cymru’n enwog am ei thirwedd a’i chestyll hynafol ond yn llai adnabyddus am ei gerddi hardd. Yn ymestyn dan y castell canoloesol mae un o’r gerddi gorau ym Mhrydain. Gyda therasau dramatig, Orendy, gardd Edwardaidd ffurfiol a gardd goediog heddychlon mae cymaint o amrywiaeth i grwydro trwyddo.
Dewch i archwilio un o erddi Cymru y gwanwyn hwn
Yn y Gwanwyn, daw gerddi godidog Castell Powis yn fyw. Gyda thywydd cynhesach o fewn cyrraedd, ac wrth inni groesawu’r bywyd gwyllt annwyl yn ôl, cewch weld fflach o liw rownd pob cornel.
Dewch i archwilio gardd deras fyd-enwog wrth i ffefrynnau’r gwanwyn ei hadfywio drachefn. O’r cennin Pedr Cymreig enwog a’r coed blodeuol bendigedig i’r wisteria wych a’r briallu dail crych.
Ymgollwch yn hanesion a harddwch Ystafelloedd Swyddogol y castell hwn, sydd i’w olrhain i’r drydedd ganrif ar ddeg. Mae’r adeilad wedi’i addurno’n goeth gyda phaentiadau, tapestrïau a cherfluniau. Dewch i ddarganfod yr oes o’r blaen, yn ogystal â hanesion am gariad a thrasiedi a thrysorau rhyfeddol o bedwar ban byd.
I’r rhai sy’n hoff o antur, crwydrwch o amgylch y coetiroedd i chwilio am y dreigiau cerfiedig sy’n swatio yn y coed. Bydd y creaduriaid cywrain hyn, sydd wedi’u cerfio o bren, yn siŵr o ychwanegu rhywfaint o hud at eich ymweliad.
A pheidiwch ag anghofio nôl eich Llwybr mewn Bag, sef gweithgaredd awyr agored i bawb o bob oed. Mae’r gweithgaredd hwn yn berffaith i deuluoedd, a bydd yn eich tywys trwy’r gerddi wrth ichi archwilio hanes, natur a thrysorau cudd ystad Castell Powis.
Coed blodeuol a blodau
Mae’r cennin Pedr Cymreig enwog yn blodeuo’n gynnar, gan weddnewid y cae a’i droi’n garped melyn trawiadol. Mae’r goeden magnolia wastad yn werth ei gweld, gyda’i blodau pinc a gwyn siâp gobled. Wrth droedio ar hyd yr Adardy, cewch weld y wisteria’n siglo yn y gwynt; ac wrth fynd i mewn i’r Ardd Edwardaidd Ffurfiol, bydd blodau pinc ein coed afalau yn siŵr o’ch cyfareddu.
Plannwyd y coed afalau gan y Fonesig Violet, Iarlles Powis, gannoedd o flynyddoedd yn ôl. Ei chenhadaeth oedd sicrhau y byddai Castell Powis ymhlith y gerddi harddaf – os nad yr harddaf un – yng Nghymru a Lloegr. Mae Gardd Edwardaidd Violet, lle ceir lawnt groce, borderi blodeuol a choed ffrwythau a gaiff eu tocio’n ofalus, yn un o uchafbwyntiau ein gardd hyd heddiw.
Mae modd gweld coed blodeuol y llain wyllt mor bell yn ôl â’r terasau. Mae blodau gwyn a phinc llachar y coed ceirios a’r magnolia campbellii yn wirioneddol odidog. Wrth i’r petalau syrthio, caiff llawr y goedwig ei drawsnewid yn garped pinc a gwyn.
Mae’r coed afalau yn yr Ardd Ffurfiol yn hen ffefryn ymhlith ein hymwelwyr. Mae’r coed afalau hyn, a blannwyd o boptu’r llwybrau gan y Fonesig Violet gannoedd o flynyddoedd yn ôl, yn dal i ddwyn ffrwyth hyd heddiw. Pan ddaw’r petalau pinc a gwyn i’r golwg, gallwch fod yn siŵr bod y gwanwyn ar ddod.
Dewch i ddathlu yng Nghastell Powis gyda’n bathodyn pin smart sydd ar gael am gyfnod cyfyngedig yn unig. Mae’r bathodyn hwn ar ffurf Clivia miniata, sef planhigyn hynod hardd y gellir ei weld yn blodeuo yn yr Orendy yn ystod misoedd y gwanwyn a’r haf. Enwyd y Clivia ym 1828 gan y botanegydd John Lindley er anrhydedd i Charlotte Percy, Duges Northumberland. Roedd Charlotte yn fotanegydd brwd, a hi oedd y person cyntaf ym Mhrydain a lwyddodd i ddwyn blodau ar blanhigyn Clivia. Mae’r bathodyn unigryw hwn yn ffordd berffaith o gofio eich ymweliad a mynd â darn o hanes botanegol Castell Powys adref gyda chi.
Teithiau’r gwanwyn
Mae gennym deithiau cerdded ar gyfer y rhai sy’n dymuno gweld pob dim, neu deithiau eraill ar gyfer teuluoedd â phramiau neu gadeiriau olwyn sy’n awyddus i beidio â chrwydro’n rhy bell. Os na allwch deithio ymhell o gwbl, beth am werthfawrogi’r ardd o’r Cwrt, gan wrando ar yr adar yn canu wrth ichi fwynhau paned o de yng Nghaffi’r Cwrt. Ceir mannau perffaith i gael picnic, ynghyd â meinciau lle gallwch oedi ac edmygu’r harddwch o’ch cwmpas. Peidiwch â cholli’r canlynol:
• Coed afalau a blannwyd o boptu’r llwybrau gannoedd o flynyddoedd yn ôl, gyda blodau mân yn eu haddurno.
• Y terasau – wisteria’n blodeuo ar Deras yr Adardy. Mae’r goeden hon dros 300 o flynyddoedd oed ac mae’n cyfareddu ein hymwelwyr bob blwyddyn – mae’n berffaith ar gyfer grid Instagram. Hefyd, llu o diwlipau amryliw mewn cafnau ar Deras yr Orendy.
• Y llain wyllt – o goed blodeuol bendigedig yn nechrau’r gwanwyn i’r rhododendronau gwych ddiwedd mis Mai.
• Cae’r cennin Pedr – peidiwch â cholli’r cennin Pedr Cymreig wrth iddynt weddnewid y lawnt wag a chreu arddangosfa felyn drawiadol.
Crwydrwch y Terasau Eidalaidd yng Nghastell Powis
Islaw’r castell mae’r Terasau Eidalaidd, a gafodd eu creu o’r graig noeth sy’n cael eu hystyried yr enghraifft orau o ardd deras o’r 17eg ganrif ym Mhrydain.
O’u lleoliad uchel ar ochr y bryn gallwch fwynhau golygfeydd godidog ar draws yr ardd, y parc ceirw, ac yn y pellter mae copaon y Mynydd Hir a Bryniau Breidden.
Yr Orendy o’r 18fed ganrif
Dewch i edmygu’r borderi trawiadol sy’n llawn planhigion lluosflwydd, y cerfluniau plwm a charreg o ddawnswyr, yr Adardy a fu’n gartref i adar ysglyfaethus ar un adeg, ac Orendy gyda phorth carreg crand o’r 18fed ganrif a fu’n fynedfa i’r castell ei hun yn y gorffennol.
Yr Ardd Ffurfiol Edwardaidd
Gardd lysiau oedd yr ardal hon yn wreiddiol ond yn 1912 cafodd ei thrawsnewid yn ardd flodau ffurfiol gan Violet, Iarlles Powis.
Yma gallwch grwydro rhwng rhodfeydd o goed afalau hynafol, cysgodi o dan fwa’r winwydden, edmygu’r lliwiau tymhorol ac ymlacio wrth wrando ar sŵn y dŵr yng Ngardd y Ffownten gerllaw.
19 a 26 Mawrth: Teithiau trwy’r Ardd
Pa un a ydych yn arddwr brwd sy’n dymuno cael ambell awgrym, neu’n rhywun sy’n hoffi bod allan yn yr awyr agored, fe fydd y daith hon trwy’r ardd yn berffaith i chi. Os ydych yn llawn cyffro ynglŷn â dyfodiad y gwanwyn, beth am fynd ar daith ‘y tu ôl i’r llenni’ trwy’r ardd i roi dechrau da i’r tymor. Bydd y teithiau’n cael eu cynnal ar 19 a 26 Mawrth.
Ymunwch ag un o’r Garddwyr talentog i gymryd rhan mewn taith a sgwrs arbennig i ddarganfod beth yn union y mae angen ei wneud i adfywio un o erddi gorau’r wlad ar ôl y gaeaf.
O’r cennin Pedr Cymreig enwog a’r coed blodeuol bendigedig i’r wisteria wych a’r briallu dail crych, mae’r gwanwyn yn gyfnod llawn gobaith a lliw. Bydd y daith hon yn cynnig cipolwg ar y gwaith caled a wneir y tu ôl i’r llenni a bydd yn siŵr o ysbrydoli’r ‘garddwr’ sy’n llechu o’ch mewn.
Mae’r pris yn cynnwys cinio blasus yng Nghaffi’r Cwrt. Cewch fwynhau powlen o gawl cartref cynhesol gyda sgon gaws, diod boeth a thamaid o gacen. Dewch â chyfeillion gyda chi neu dewch ar eich pen eich hun – ond peidiwch â cholli’r cyfle unigryw hwn. Rydym yn eich annog i drefnu lle ymlaen llaw gan mai nifer cyfyngedig o leoedd sydd ar gael.
- Bydd y daith trwy’r ardd yn para oddeutu 1.5 awr.
- Nid yw tocyn y daith yn cynnwys mynediad i’r castell a’r ardd y tu allan i’r daith. Os ydych yn dymuno ymweld â’r castell neu’r ardd ar ôl y daith, bydd yn rhaid talu’r tâl mynediad arferol.
- Bydd system archebu pob digwyddiad yn cau ddeuddydd cyn i’r digwyddiad gael ei gynnal er mwyn inni allu paratoi ar gyfer pawb. Os byddwch yn dymuno trefnu lle ar yr unfed awr ar ddeg ac os bydd lleoedd yn dal i fod ar gael, ffoniwch ni ar 01938 551944.
Gardd y Ffownten
Yng Ngardd y Ffownten gallwch edmygu’r tocwaith ar y coed a’r gwrychoedd. Edrychwch ar eu cysgodion hir ar draws y glaswellt yng ngolau isel y prynhawn.
Chwiliwch am y giatiau haearn bwrw, rhodd gan yr Arglwyddes Violet i’w gŵr George, 4ydd Iarll Powis, sy’n arddangos arfbais fywiog y teulu Herbert o eliffant a griffwn yn cadw llygad ar yr ardd.
Gwrychoedd gwych
Mae’n amhosibl osgoi un o nodweddion enwocaf Powis, y gwrychoedd ywen 300 oed. Gallwch weld eu llwyni siâp cymylau wrth edrych i gyfeiriad y castell o bob rhan o’r ardd, bydd yr 14 o lwyni anferth a’r gwrych 30 troedfedd o uchder yn aros yn y cof am amser maith ar ôl eich ymweliad.
Cerdded yn y Gwyllt
Y Gwyllt yw enw’r bryncyn coediog gyferbyn â’r castell. Mae’r ardal hon yn fwy anffurfiol na gweddill yr ardd ac mae’n lle delfrydol i fynd am dro drwy’r coed gyda golygfeydd anhygoel.
Cerddwch wrth ymyl y coed derw mawr, rhododendron a choed egsotig. Oedwch wrth Bwll y Stabl, y Tŷ Rhew neu’r Pwll Plymio sydd wedi’i amgylchu gan redyn. Yma gallwch ddarganfod cerfluniau unigryw, ac edmygu’r olygfa o’r castell ar draws y Lawnt Fawr.
Pethau eraill o ddiddordeb i chi
Erthygl
Hanes yr ardd yng Nghastell Powis
Crwydrwch baradwys o ardd yng Nghymru, gyda 300 mlynedd o drawsnewid gardd yn cynnig haenau lawer o hanes i’w harchwilio.
Erthygl
Ymweld â Chastell a Gardd Powis gyda'ch ci
Mae gan Gastell a Gardd Powis sgôr o un bawen. Dysgwch ragor am ddod â’ch ci i Gastell a Gardd Powis. Gallwch aros yn y Cwrt i weld y castell a chael diod a thamaid i’w fwyta hefo’ch ci wrth eich ochr. Dysgwch yr ardd 1 Tachwedd - 28 Chwefror.
Erthygl
Bwyta a siopa yng Nghastell Powis
Ar ôl crwydro’r castell neu deithio trwy’r terasau, dadebrwch gydag un o’r danteithion blasus o Fwyty’r Cwrt, neu ewch ag anrheg adref o’r siop i’ch helpu i gofio diwrnod gwych.
Erthygl
Hanes Castell Powis
Castell Cymreig yw Powis a adeiladwyd gan dywysog Cymreig, Gruffudd ap Gwenwynwyn (tua 1252). Goroesodd ryfeloedd a’i rannu i ddod yn un o gestyll amlycaf Cymru.