Ymweld â'r ardd ym Mhlas Newydd

Y terasau y tu allan i'r Tŷ yn yr haf ym Mhlas Newydd, Ynys Môn — Dechrau haf ym Mhlas Newydd, Ynys Môn | © National Trust Images/James Dobson

Mae’r dirwedd restredig Gradd-1 ym Mhlas Newydd yn cynnwys 40 erw o ardd a 129 erw o goetir a pharcdir.

Gardd ar lan Afon Menai

Mae amodau mwyn yr ardd yn caniatáu i amrywiaeth eang o blanhigion ffynnu, o rododendron a magnolia i rywogaethau prin o hemisffer y de yn yr Arboretwm.

Mae cymaint o’r hyn sy’n arbennig yn yr ardd o ganlyniad uniongyrchol i’w lleoliad a’r hinsawdd. A hithau ar lannau Afon Menai a golygfeydd eang tua mynyddoedd Eryri, mae’n sicr yn lleoliad anodd ei guro.

Borderi hardd

Mae’r Terasau a Chwrt yr Ystafell Haul yn llawn lliw o ddechrau’r gwanwyn tan yr hydref. Mae’n werth dod yma i weld y tiwlips trawiadol yn y borderi ym mis Mawrth, a daw blwyddyn y borderi i ben gyda dahlias a gwerddonellau ym mis Hydref.

Mae'r Border Poeth ar y Terasau’n gymanfa o goch, oren a melyn, sydd mewn gwrthgyferbyniad â’r Border Oer gyferbyn. Mae Cwrt yr Ystafell Haul yn llawn o liwiau o las, pinc a gwyn, rhai o’r planhigion wedi'u tyfu o fylbiau ac eraill yn rhai lluosflwydd, sydd dal dal yn hardd trwy'r haf.

Ynysoedd y Caribî

Yma, gwelwch lawntiau eang gyda choed sbesimen mawr, magnolias prydferth, llawer o dri lliw ar ddeg, ynghyd â choed masarn Japan sy’n eithriadol o hardd yn yr hydref.

Gardd yn blodeuo ym Mhlas Newydd, Ynys Môn | © National Trust Images/James Dobson

Uchafbwyntiau'r haf yn yr ardd

Mwynhewch olygfeydd yr haf ym Mhlas Newydd, efo rhosod yn blodeuo ar y Borderi Oer, yng nghwmni'r nepeta, blodau mae'r gwenyn yn ei garu. Mae'r Terasau a'r Borderi sy'n amgylchynu'r Tŷ yn llawn lliw.

Ar y Borderi Poeth, mae'r alstroemerias wedi dechrau blodeuo a byddant yn parhau drwy'r haf. Mae'r euron Mai a'r salfias yn amsugno'r gwres, efo'r dahlias yn blodeuo. Yn amgylchynu'r Tŷ, mae'r mynawyd y bugail a'r salfia yn fagnetau ar gyfer y gwenyn.

Terasau

Mae gan yr ardol yma o'r teras ficrohinsawdd cysgodol ac heulog, felly cynulliwyd i blannu blodau a phlanhigion a ysbrydolwyd gan ranbarthau Môr y Canoldir ledled y byd, megis De Affrica a Califfornia. Plannwyd y ffiniau ar ddechrau mis Mehefin - mae llygad y dydd Affricanaidd a phabi Califfornia eisoes yn blodeuo, gyda salfia, gwiail pysgota angylion ac agapanthus i ddod.

Rhododendron lliwgar yn blodeuo gyda blodau pinc a dail gwyrdd gyda gwyrdd yn y cefndir — Ardd rhododendron ym Mhlas Newydd | © Annapurna Mellor;

Gardd Rhododendron

Yn yr 1930au, plannwyd sbesimenau oedd newydd eu cyflwyno i Brydain gan chwilotwyr planhigion yn yr Ardd Rhododendron sydd dipyn o’r neilltu ac yn heddychlon. Cafodd ei ehangu gan y 7fed Ardalydd yn yr 1940au gan blannu rhododendron a gafodd yn anrheg priodas gan yr Arglwydd Aberconwy o Fodnant.

Yn ogystal â’r sbesimenau aeddfed hyn fe welwch fagnolias ysblennydd. Maent yn blodeuo’n gynnar gan ddod â fflachiadau hyfryd o liw i’r ardd ar ôl y gaeaf.

Dewch o hyd i le tawel

Ewch am dro o gwmpas gardd Plas Newydd a darganfod byd o blanhigion a choed gyda mannau o’r neilltu lle cewch ymlacio ac ymgolli yn y golygfeydd. Mae dwy guddfan ar hyd y llwybrau ar lan Afon Menai lle cewch wylio’r gwahanol adar, yn y coetir neu ar lan y dŵr.

Gofynnwch i’r tîm croesawu am ragor o wybodaeth am lwybrau cerdded yn yr ardal. Cofiwch ddod â’ch binociwlars.